Podwyższone próby wątrobowe – jakie dają objawy i jak je leczyć?

Próby wątrobowe wykonuje się w ramach podstawowej diagnostyki stanu wątroby. We krwi ocenia się wtedy stężenie enzymów: ALAT i AspAT – obecne są w komórkach wątroby oraz ALP, GGTP – związane są z drogami żółciowymi. Sprawdza się też poziom bilirubiny – barwnika, który w wątrobie podlega przemianom, a potem wędruje do pęcherzyka żółciowego i pomaga trawić tłuszcze.

Wątroba nie boli, bo nie jest unerwiona, ale może uciskać na pobliskie narządy – wtedy na przykład odczuwasz ból pod prawym żebrem. Jak jeszcze daje Ci znać, że szwankuje?

Objawy podwyższonych prób wątrobowych

Zdrowa wątroba świetnie się regeneruje, ale jeśli przez lata ją zaniedbujemy, w końcu da o sobie znać. Objawem tego może być kłucie w prawym boku i rozpieranie pod żebrami. Ale też fakt, że tyjesz i masz problemy ze zrzuceniem wagi. Ciągle jesteś zmęczona lub miewasz dolegliwości trawienne (wzdęcia, biegunki). Jeśli problemy takie się utrzymują lub nawracają, pora iść do lekarza, najpierw rodzinnego.

Oto najczęstsze objawy problemów z wątrobą:

• przewlekłe zmęczenie
• nudności i wymioty
• wzdęcia i uczucie ciężkości po posiłku
• uporczywy świąd skóry
• ciemne zabarwienie moczu
• zażółcenie skóry
• obrzęki dłoni, kostek i twarzy.

Takie dolegliwości powinny nas skłonić do kontroli wątroby. Wystarczy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, który skieruje nas na odpowiednie badania.

Jakie badania wątroby zleci lekarz?

Kondycję wątroby można sprawdzić m.in. za pomocą:

• Prób wątrobowych (czyli oznaczenia enzymów wątrobowych we krwi): ALT, AST, ALP, GGTP (wysokie GGPT wskazuje na zastój żółci, choroby trzustki lub nadużywanie alkoholu),
• Oznaczenia poziomu bilirubiny całkowitej (to toksyczny produkt pochodzący z rozpadu czerwonych krwinek). Wzrost jej stężenia może wywołać żółtaczkę. 

Ważne! Na badanie trzeba przyjść na czczo, a w poprzedzających pobranie krwi dniach lepiej nie jadać dań ciężkostrawnych i nie pić alkoholu, bo może to zafałszować wyniki. 

Normy prób wątrobowych

ALAT

Norma dla kobiet: <35 U/l

Norma dla mężczyzn: <40 U/I

AspAT

Norma dla kobiet: 5–40 U/I

Norma dla mężczyzn: <19 U/l

ALP

Norma: 30–120 U/l

GGTP

Norma dla kobiet:   <35 U/l

Norma dla mężczyzn:  <40 U/l

BILIRUBINA (całkowita)

Norma:  0,3–1,2 mg/dl

Uwaga! Zakres norm może się nieco różnić zależnie od laboratorium, dlatego zawsze patrz też na widełki podane na wydruku twojego wyniku. Zawsze też pokaż go lekarzowi, który oceni sytuację uwzględniając twój ogólny stan zdrowia.

Leczenie podwyższonych prób wątrobowych

Gdy próby wątrobowe są podwyższone, należy wykonać podstawową diagnostykę jamy brzusznej i ocenę wątroby, najlepiej w badaniu USG. Trzeba przeanalizować, co doprowadziło do uszkodzenia narządu i zastosować odpowiednią dietę.

Czasem przyczyną podwyższonych prób są leki (niesterydowe leki przeciwzapalne, statyny czy leki przeciwdepresyjne). W takiej sytuacji należy regularnie wykonywać badania kontrolne. Lekarz może także zalecić przyjmowanie leku działającego ochronnie na komórki wątroby – np. sylimaryny, zawartej w wyciągu z ostropestu plamistego. Na rynku są dostępne leki bez recepty z sylimaryną. Warto sięgać po wy­sokie dawki (najwyższa dostęp­na to 150 mg).

Lekkostrawna dieta wątrobowa

Pamiętaj, że szkodzą jej m.in. alkohol, nikotyna czy leki zażywane w nadmiarze, zwłaszcza przeciwbólowe, przeciwzapalne i antybiotyki. Nie służy jej również tłuste jedzenie ani rygorystyczne diety odchudzające. Warto zatem wziąć pod lupę swoje nawyki zacząć je zmieniać.

Aby nie obciążać wątroby, należy przejść na lekkostrawną dietę.

• Posiłki powinny być małe, spożywane 4-5 razy na dobę.
• Należy unikać potraw tłustych oraz smażonych.
• Trzeba ograniczyć żywność wysokoprzetworzoną i słodycze.
• Podstawą kuracji powinny być zupy gotowane na bulionie z warzyw.
• Wyeliminować trzeba alkohol i papierosy oraz mocną kawę i czarną herbatę.