Ból pleców – co może oznaczać, kiedy jest groźny, jak się przygotować do wizyty u lekarza?

Plecy to dziesiątki mięśni odpowiedzialnych za każdy ruch. To także silnie unerwiony, stale pracujący kręgosłup. Spotykają się w nim miliony nerwów, które łączą nasze narządy z centrum dowodzenia, czyli mózgiem. Zatem każdy ucisk czy ból w plecach może być sygnałem problemów zdrowotnych.

Dlaczego plecy bolą? Najczęstsze przyczyny

Gdy ból nawraca, pojawia się bez wyraźnej przyczyny (nie dźwignęłaś, nie uderzyłaś się itp.), warto poszukać jego źródeł.

Czy dokuczają całe plecy, czy jedno miejsce? Ból na całej długości zwykle świadczy o słabych mięśniach (brak ruchu). Może za mało pijesz (poduszeczki między kręgami wysychają, a kręgi na siebie naciskają). Ból miejscowy zwykle oznacza zmiany zwyrodnieniowe.

Czy w jakiejś pozycji lub sytuacji boli bardziej? Ból rano to zwykle wina wyrobionego materaca. Z kolei wieczorem jest skutkiem dźwigania (także własnych kilogramów) lub stresów – mięśnie pleców, szczególnie karku, napinamy mimowolnie.

Czy boli przy dotyku? To może być tzw. miejscowa przeczulica, np. po przebytej infekcji, chorobie zakaźnej. Często występuje przy cukrzycy. Warto zgłosić się do neurologa.

Ból pleców: jak się przygotować do wizyty u lekarza?

Planując wizytę, warto spisać dokładnie swoje obserwacje. Prowadzimy normalny tryb życia i wykonujemy te same czynności co zwykle. Przydatne będą m.in. takie informacje:

• Czy oprócz bólów mamy inne dolegliwości, np. trawienne. Częste zaparcia czy wrażenie pełności w brzuchu może świadczyć o tym, że jakiś przeciążony narząd, np. wątroba, uciska nerwy. Zanotuj bóle i zawroty głowy, kołatanie serca, brak siły w rękach itp.
• Czy nie było ostatnio urazu. Znaczenie ma nawet z pozoru nieistotny incydent, np. szarpnięcie autobusu, potknięcie na prostej drodze itp. Z wiekiem kręgosłup staje się wrażliwszy i to, co kiedyś było bez znaczenia, teraz już może prowadzić do mikrouszkodzeń, które bolą.
• Czy waga nie wzrosła o więcej niż 5 kg? Zwykle nie wydaje się to istotne, ale wyobraź sobie, że chodzisz, śpisz i pracujesz z pięciokilogramowym plecakiem. Tym właśnie jest nadwaga dla kręgosłupa (a także kolan i bioder).

Gdy czekanie na wizytę się przedłuża, a problem narasta umów się na teleporadę i poproś o skierowanie na rentgen. Zdjęcie to najważniejsza informacja dla lekarza. O czym jeszcze pamiętać?

• Nie łykaj ciągle tabletek na ból bez recepty. Często po nich pojawiają się tzw. bóle odstawienne, co może wprowadzić lekarza w błąd.
• Idź do ginekologa. Szczególnie gdy poza tym czujesz rozpieranie w dole brzucha czy parcie na pęcherz. To mogą być mięśniaki lub torbiele.
• Sprawdzaj ciśnienie. Nadciśnienie często powoduje bóle lędźwi, karku, ramion i klatki piersiowej. 

Kiedy ból pleców może być groźny?

Warto pamiętać, że bóle pleców mogą sygnalizować poważne choroby, które grożą kalectwem, a nawet zagrażają życiu. Co powinno nas zaniepokoić?

1. Ból jest nietypowy. Taki, którego wcześniej nie doświadczyliśmy, szczególnie, gdy towarzyszy mu niepokój, mrowienie, drętwienie, problemy z widzeniem. Może to świadczyć o schorzeniach neurologicznych, a nawet o wylewie i zawale serca.
2. Ruch jest wręcz niemożliwy. Pojawił się niedowład, mamy wrażenie, że plecy są sztywne, a ból przy próbie ruchu jest nie do zniesienia. To może być uszkodzenie kręgosłupa.
3. Bóle promieniują do kończyn, do barku, szczęki, a także do jamy brzusznej, stały się opasujące. To może być zawał.
4. Pojawiła się gorączka, osłabienie, zawroty głowy. Tak objawiają się poważne problemy kardiologiczne, ale także udar mózgu czy zakażenie całego organizmu (sepsa).

Co robić, by plecy nie bolały?

Specjalista zwykle mówi, co robić, a czego unikać. Jak uniknąć bólu pleców?

• Jak sobie nie szkodzić? Myśląc „Usiądę i odpocznę”, popełniamy błąd. Kręgosłup w tej pozycji najciężej pracuje! A po 50. r.ż. wielu zmian już nie cofniemy. Dlatego nawet gdy lekarz powie, że winny jest tylko przepracowany kręgosłup, trzeba się za siebie wziąć.
• Nie dźwigać. Dla kobiecego kręgosłupa ciężar to już 5 kg. Na duże zakupy bierz wózek.
• Wykonywać codzienne czynności w bezpiecznych pozycjach. Zamiast się schylać, kucaj. Jak najrzadziej opuszczaj głowę, używaj obu rąk w tym samym stopniu.
• Spać na dobrym materacu. Połóż się na plecach. W okolicach krzyża powinna być przestrzeń, w którą da się wsunąć dłoń. Gdy leżysz na boku, kręgosłup powinien przypominać linię prostą.

Jak złagodzić ból pleców?

Przy okazji innych zajęć można w przyjemny sposób naprawić szkody wyrządzone przez złe nawyki. Pomoże także… mądre plażowanie.

Kąpiele ziołowe

Weź 2 czubate łyżki kłącza tataraku lub sosnowego igliwia. Zalej 1/2 litra ciepłej wody i podgrzewaj do zagotowania. Parz pod przykryciem ok. 10 minut, odcedź i wlej do wanny z ciepłą wodą. Poleż kwadrans i opłucz ciało.

Ćwiczenia rozciągające

Kilka razy dziennie wykonuj ćwiczenia, które uelastycznią kręgosłup i rozciągną mięśnie wokół niego. Rób koci grzbiet. Uklęknij i oprzyj tułów na prostych ramionach. Robiąc wdech, wygnij plecy w łuk (tak mocno, jak potrafisz), opuszczając głowę. Wytrzymaj 10 sekund i wygnij plecy w druga stronę, zadzierając głowę. Powtórz 4-5 razy.

Jeśli często się denerwujesz lub dużo pracujesz fizycznie, kup wałek do masażu (od 25 zł). Podkładając go pod plecy, pośladki, uda czy boki, poruszaj się powoli. To doskonały relaks i regeneracja dla mięśni polecana przez sportowców.

Dieta bogata w witaminę B i kolagen

Rób sobie chociaż raz w tygodniu rosołek lub galaretkę na kurzych łapkach. Warto zrobić więcej i zamrozić kilka porcji. Jedz wątróbkę, ciemnozielone warzywa, pestki i orzechy. Wzmocnisz system nerwowy.

Kładź się na piasku

Leżak, choć kojarzy się z relaksem, wygina kręgosłup w pałąk. To pozycja, która mu szkodzi. Wyciągnij się na piasku. Górki i dołki, w dodatku ciepłe, rozbijają i rozluźniają spięte mięśnie. To naturalny masaż. Od czasu do czasu przewracaj się z pleców na brzuch, z boku na bok. Leżąc dłużej na plecach, podsyp piasku pod kark i w okolice lędźwi oraz kolan.