Masz cukrzycę? Jak uniknąć ciężkiego przebiegu COVID-19 i powikłań? Przygotuj się na wypadek zakażenia

Koronawirus u diabetyków niesie poważne zagrożenia, ponieważ cukrzyca wpływa na pogorszenie wydolności oddechowej, a wirus niszczy komórki beta trzustki odpowiadającej za produkcję insuliny. Ponadto ciężki przebieg Sars-Cov-2 wywołuje u cukrzyków poważne powikłania. Stała kontrola poziomu glikemii pomoże ich uniknąć. O czym jeszcze warto wiedzieć?

Do niedawna sądzono, iż chorzy na cukrzycę łatwiej zakażają się koronawirusem. Jak jednak wynika z ostatnich badań, prawdopodobieństwo zachorowania jest podobne w grupie diabetyków i zdrowych osób. Są jednak również mniej optymistyczne wieści. Przebieg choroby COVID-19 u cukrzyków często bywa ciężki, a ryzyko powikłań znacznie większe. Dotyczy to zarówno chorych na cukrzycę typu 1., jak i tych ze zdiagnozowaną cukrzycą typu 2. U diabetyków zmagających się z chorobą od lat, COVID-19 częściej prowadzi do niewydolności mięśnia sercowego i nerek.

Koronawirus u diabetyków. Jakie niesie zagrożenia?

Cukrzyca niszczy małe naczynia krwionośne (zjawisko to nosi nazwę mikroangiopatii). Dodatkowym zagrożeniem dla naczyń jest chwiejny poziom glukozy. Zarówno jej wysokie, jak i niskie (hipoglikemia) poziomy sprzyjają zlepianiu się płytek krwi i rozwojowi w nich stanów zapalnych. Czynnikiem ryzyka powikłań u chorych na cukrzycę jest też fakt, iż łatwiej dochodzi u nich do pogorszenia wydolności oddechowej.

Koronawirus może mieć u diabetyków wpływ nie tylko na przebieg choroby COVID-19, ale również samej cukrzycy. Wiele wskazuje na to, iż wirus może niszczyć komórki beta trzustki odpowiedzialne za produkcję insuliny. Może być to przyczyną niebezpiecznego pogorszenia glikemii u diabetyków chorujących na COVID-19. Wirus stanowi też zagrożenie dla osób, które nigdy przedtem nie miały problemów z poziomem glukozy. Zaobserwowano, iż u niektórych pacjentów w trakcie COVID-19 pojawia się nagły skokowy wzrost stężenia cukru, typowy dla cukrzycy typu 1.

Na domiar złego w czasie pandemii wiele osób z obawy przed zakażeniem przestało zgłaszać się na wizyty kontrolne u lekarza prowadzącego. A przecież okresowe kontrole to podstawa, bo dzięki modyfikacji dawek leków można zapobiegać wahaniom poziomu cukru we krwi. Sytuację pogarsza fakt, iż wielomiesięczne przebywanie w domu w dużym stopniu ograniczyło aktywność ruchową – szacuje się, że w ciągu ostatniego roku przybyło nam średnio ok. 6 kg masy ciała! Dla diabetyków taki przyrost wagi może oznaczać niebezpieczny wzrost poziomu glukozy we krwi.

Jak ograniczyć ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19 przy cukrzycy? 

Jak zmniejszyć ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19? Sprawą najważniejszą jest stałe kontrolowanie cukrzycy. Jeśli twój poziom glikemii będzie wyrównany, ryzyko groźnych powikłań w trakcie COVID-19 zmniejszy się do minimum. Dotyczy to zwłaszcza szczególnie niebezpiecznej dla diabetyków z cukrzycą typu 1. kwasicy ketonowej (CKK), która może wystąpić w ostrej fazie infekcji COVID-19.

By zyskać maksymalne poczucie bezpieczeństwa w czasie pandemii, ustal ze swoim diabetologiem:

• jak często robić pomiary glukozy,
• kiedy badać poziom ciał ketonowych w moczu? (dotyczy osób z cukrzycą typu 1.),
• jakie leki będziesz mogła bez obaw zażywać, gdyby pojawiły się u ciebie objawy typowe dla infekcji przeziębieniowej (także COVID-19); zapytaj swojego lekarza, co zastosować w razie kataru, bólu gardła lub zatok, kaszlu, bólu głowy, łamania w kościach czy bólu mięśni,
• jakie pokarmy wprowadzić do diety (lub zwiększyć ich ilość), by zapewnić sobie lepszą odporność (np. szpinak, natkę pietruszki, jarmuż, ryby, sok z grejpfruta, olej lniany, orzechy).

Co powinnaś robić, gdy przechodzisz COVID-19 w domu?

Przebieg infekcji oraz jej długofalowe skutki w dużym stopniu zależą od twojego postępowania. Oto zalecenia dla osób z cukrzycą, wydane przez ekspertów Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego w związku z pandemią.

1. Zadbaj o dobre nawodnienie organizmu. Powinnaś w ciągu dnia wypijać ok. 2,5 litra wody lub innych niesłodkich płynów. Co 15 minut wypijaj kilka łyków.
2. Często sprawdzaj odczyty glikemii. Gdyby stężenie cukru we krwi spadło poniżej 70 mg/dl, zjedz 15 g słodkiego pokarmu. Po 15 minutach znów zmierz poziom glikemii. WAŻNE! Przy stosowaniu paracetamolu wyniki pomiarów urządzeń CGM mogą być niemiarodajne. Jeśli więc z powodu gorączki lub bólu głowy zażywasz Apap czy inny preparat zawierający paracetamol, mierz cukier glukometrem. Po każdym pomiarze dezynfekuj miejsce wkłucia preparatem mającym w składzie 60-proc. alkohol.
3. Jeśli w dwóch następujących po sobie pomiarach stężenie glukozy we krwi przekracza 250 mg/dl, niezwłocznie wykonaj test paskowy na poziom ciał ketonowych w moczu. Nieprawidłowy wynik jest sygnałem, że musisz jak najszybciej skonsultować się z lekarzem prowadzącym lub innym diabetologiem dostępnym w poradni.
4. W żadnym wypadku nie odstawiaj leków. Zaleca się, by podczas infekcji COVID-19 kontynuować stosowanie leków na nadciśnienie – inhibitorów konwertazy angiotensyny oraz sartanów.

Cukrzyca a COVID-19. Kiedy wezwać pogotowie jeśli zachorujesz?

Eksperci PTG zalecają, by wezwać karetkę zawsze, gdy wystąpi choćby jeden z poniższych objawów:

• problemy z oddychaniem, np. odczucie oddychania przez płótno, płytki oddech, duszność, kaszel,
• ból w piersiach, wrażenie ucisku na klatkę piersiową,
• senność, dezorientacja,
• zasinienie warg lub twarzy wokół nosa i ust.

Lekarz pogotowia może cię prosić o pokazanie wyników ostatnich pomiarów glikemii. Dlatego notesik, w którym je zapisujesz, trzymaj zawsze w widocznym, łatwo dostępnym miejscu.

Lekarz poprosi ponadto o wyniki badań ciał ketonowych, jeśli je robiłaś. Zapyta również o ilość wody oraz innych płynów, jakie wypiłaś w ciągu dnia.

Jak się przygotować na wypadek zakażenia koronawirusem?

• Zgromadź zapas produktów z dużą zawartością cukrów prostych, niezbędnych w sytuacji nagłego spadku stężenia cukru we krwi (cukierków, napojów słodzonych cukrem, itp.).
• Jeżeli stosujesz zastrzyki z insuliny, zadbaj o minimum tygodniowy zapas. To samo dotyczy pozostałych zażywanych przez ciebie leków. Ich nadwyżka jest konieczna na wypadek kwarantanny.
• Zaopatrz się w glukagon i testy paskowe do badania stężenia ciał ketonowych w moczu. (Zalecenie dotyczy diabetyków z cukrzycą typu 1.).
• Zawsze miej pod ręką numery telefonów do twojego lekarza prowadzącego w poradni diabetologicznej oraz do lekarza rodzinnego. Dowiedz się, w jakich godzinach są oni dostępni w kolejnych dniach tygodnia.
• Miej w notesie numer na infolinię COVID-19 i do najbliższej apteki.
• Spisz na kartce wszystkie leki oraz suplementy, jakie stale zażywasz, a także ich dawkowanie.
• Sugeruje się, aby podczas choroby stosować zwiększone dawki witaminy D